संगठित अपराध हुने मुलुकमा नेपाल ३५ औं नम्बरमा, संसारको सबैभन्दा धेरै संगठित अपराध एसियामा

संसारभर संगठित अपराध हुने मुलुकहरुमध्ये नेपाल ३५ औं नम्बरमा परेको छ। सन् २०२१ मा दक्षिण एशियाली आठ मुलुकहरुमध्ये बढी संगठित अपराध हुनेमा नेपाल तेस्रो छ। दक्षिण एशियामा संगठित अपराध हुने देशहरुमध्ये अफगानिस्तान पहिलो छ भने पाकिस्तान दोस्रो छ।

विश्वको जनसंख्याको चारभागको तीनभाग संगठित अपराध मुलुकहरुमा बसोबास गर्ने गरेको र संसारभर नै संगठित अपराध हुनेमा एशिया पहिलो नम्बरको महादेश बनेको छ। उच्चस्तरको संगठित अपराध हुनेमा एशियापछिमात्र अफ्रिका छ त्यसपछि अमेरिका महादेश छ।

संयुक्त राष्ट्र संघमा आबद्ध भएका विश्वका १९३ देशहरुमा महिनौं लगाएर गरिएको अध्ययनअनुसार, सन् २०२१ को आपराधिक बजारका हिसावले नेपाल विश्वको ४३ औं नम्बरमा छ ।

ग्लोबल इनिसिएटिभ्सले अमेरिकी सरकार र युरोपेली युनियनको समेत संलग्नता र आर्थिक सहयोगमा गरिएको अध्ययनमा सो कुरा उल्लेख गरिएको छ । केही दिनअघिमात्र सार्वजानिक गरिएको सो अध्ययन प्रतिवेदनलाई संयुक्त राष्ट्र संघअन्तर्गत कानून कार्यान्वयनका लागि प्रहरीहरुको विश्व संगठन इन्टरपोलले कार्यान्वयन गर्ने छ।

रिपोर्टका अनुसार, दक्षिण एशियाका आठ देशमध्ये ६ वटा देशहरुमा मानव तस्करीको संगठित अपराध अत्याधिक पाइएको छ। विश्वभरमा सबैभन्दा बढी संगठित अपराध हुने मुलुकमा कंगो एक नम्बरमा छ भने कोलम्बिया दोस्रो, म्यान्मार तेस्रो, मेक्सिको चौथो, नाइजेरिया पाँचौं र इराक छैठौं नम्बरमा छन्। संगठित अपराध बढी हुनेमा दक्षिण एशियाबाट अफगानिस्तान सातौं नम्बरमा छ भने पाकिस्तान २९ औं नम्बरमा छ।

प्रतिवेदनअनुसार,दक्षिण एशियामा सबैभन्दा बढी कम संगठित अपराध भुटानमा छ। उसको स्थान १५८ औं छ भने माल्दिभ्स र श्रीलंकामा पनि अरु दक्षिण एशियाली मुलुकमध्ये कममात्रै संगठित अपराधका घटनाहरु छन्। माल्दिभ्स १४० औं स्थान र श्रीलंका ११० औं स्थानमा छ। भारत र बंगलादेशमा पनि नेपालमा भन्दा कम संगठित अपराधका घटना भएको रिपोर्टले देखाएको छ । जसअनुसार, भारत ६४ औं स्थानमा छ भने बंगलादेश ८९ औं स्थानमा छ।

उत्तरी छिमेकी मुलुक चीनमा नेपालमा भन्दा कम संगठित अपराधका घटना भएको रिपोर्टले देखाएको छ । नेपाल ३५ औं स्थानमा रहेको बेला चीन ४१ औं स्थानमा छ ।
आपराधिक बजारका हिसावले भने भारत र पाकिस्तान विश्वमा निकै अग्रस्थानमा छन् । दुबै देश विश्वभर आपराधिक बजार सहज उपलब्ध हुने मुलुकमध्ये १७ औं स्थानमा छन् भने नेपाल ४२ औं स्थानमा छ ।

मानव वेखविखन, हतियारको अवैध कारोवार, जवर्जस्ती गरी यौन कारोवार, बन्धक बनाई घरेलु काममा प्रयोग, मानव अंगको चोरी, बन्यजन्तुको अवैधव कारोवार र लागू औषधको कारोवारजस्ता विषयका आधारमा आपराधिक बजार तय गरिएको रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

आपराधिक गिरोहको संक्रियताको हिसावले नेपाल ३३ औं स्थानमा छ । तर, नेपालमा भन्दा भारतमा धेरै कममात्र आपराधिक गिरोहको सक्रियता देखिएको छ । भारतको स्थान १०९ औं छ गिरोहको सक्रियताका हिसावले । आपराधिक गिरोहमा माफिया ग्रुप, आपराधिक नेटवर्क, राज्य संरक्षित आपराधिक समूहहरु पर्ने रिपोर्टमा उल्लेख छ ।

संगठित अपराधविरुद्ध प्रतिरोध क्षमतामा नेपाल धेरै पछाडि छ । रिपोर्टका अनुसार, १९३ देशहरुमध्ये नेपाल १४५ औं स्थानमा छ । कमजोर शासन प्रणाली, अस्थिरता, राज्यका महत्वपूर्ण निकायमै रहेका व्यक्तिहरु नै संगठित अपराधका संरक्षक तथा त्यसैमा संलग्न भएको कारण नेपाल संगठित अपराध फस्टाएको रिपोर्टमा उल्लेख गरिएको छ ।